Podsumowanie kampanii edukacyjnej „Karmię piersią, ale z głową”

Przedstawiamy wyniki badania ankietowego, które Centrum Nauki o Laktacji i Fundacja Mlekiem Mamy prowadziły w kwietniu i maju bieżącego roku. Zadałyśmy 20 pytań na temat źródeł informacji o karmieniu dzieci, oceny ich jakości oraz wpływu nieprawdziwych informacji na plany związane z karmieniem piersią. W badaniu wzięło udział 1008 kobiet, które (prawie wszystkie) karmiły piersią którekolwiek ze swoich dzieci. Ponad 95% z nich szukało wiedzy o laktacji w internecie. Jednak mogło to wynikać z tego, że mamy rekrutowano przez internet, więc były to siłą rzeczy osoby aktywne w sieci.

Źródła informacji

Za najbardziej rzetelne i przydatne źródła wiedzy mamy wskazały głównie blogi i strony internetowe, fora rodzicielskie i grupy wsparcia na Facebook. Personel medyczny nie był głównym źródłem wiedzy, nie mniej szkoły rodzenia i doradczynie laktacyjne są najczęściej wymieniane jako rzetelne. Książki, czasopisma poświęcone rodzicielstwu czy radzenie się rodziny powoli odchodzą do lamusa.

Najczęściej odwiedzanymi miejscami w internecie były w kolejności: blog Hafija.pl, media społecznościowe Centrum Nauki o Laktacji oraz media społecznościowe Fundacji Mlekiem Mamy.

43% mam deklaruje, że zawsze weryfikują wiarygodność informacji znalezionych w internecie, a dodatkowe 42% robi to czasami. W tym celu:

  • szukają w innych miejscach w internecie
  • sprawdzają w publikacjach naukowych
  • pytają personel medyczny

Głównym kryterium było dla nich autorstwo publikacji – 65% respondentek zwracało uwagę na to, czy autor jest ekspertem w dziedzinie laktacji i czy zawodowo zajmuje się mamami karmiącymi piersią.

Ankietowane nie miały praktycznie żadnych problemów, aby odróżnić fake newsa od prawdy i na trzy zadane przez nas pytania ok. 90% odpowiedziało poprawnie. Jednak należy wziąć pod uwagę, że ankietę propagowały strony osób i organizacji, które od lat edukują mamy, więc mogło to mieć wpływ na ich poziom wiedzy.

Zapytaliśmy również, czy matki karmiące sprawdzają, czy bezpiecznie mogą przyjąć lek bez recepty. 77% respondentek korzysta ze specjalnych baz danych takich jak LactMed, e-lactancia czy Laktacyjny Leksykon Leków, które podają informacje na temat bezpieczeństwa stosowania leków podczas laktacji. Personel medyczny musi brać pod uwagę, że obecnie mamy mają szeroki dostęp do informacji i musi podawać aktualne informacje o lekach w laktacji.

Krytyka i presja nie sprzyjają promocji zdrowego żywienia dzieci

Niestety mamy spotykały się też z różnymi formami krytyki i nacisku dotyczącymi wyboru metody karmienia dziecka.

  • 26% doświadczyło agresywnego promowania karmienia piersią,
  • 22% spotkało się z agresywnym promowaniem karmienia mieszanką,
  • 43% matek doświadczyło krytyki ze strony innych osób w związku z karmieniem piersią,
  • 45% spotkało się z krytyką z powodu karmienia mieszanką,
  • 22% mam karmiących odciągniętym mlekiem doznało krytyki z tego powodu.

Dyskryminacja z powodu wybranego lub realizowanego sposobu żywienia dziecka jest bardzo krzywdząca mamy małych dzieci, które i tak przeżywają stres związany z macierzyństwem. Powinny być otaczane wsparciem, bez względu na sposób karmienia, aby nie potęgować ich niepewności w kwestii żywienia dziecka. Żadna forma presji nie jest skuteczną metodą promocji czegokolwiek. Świadczy o niewłaściwym rozumieniu roli osoby promującej zdrowe żywienia dzieci. Taka osoba powinna zachowywać postawę szacunku dla wyborów matek, a przekazywane informacje nie powinny być nacechowane.

Na szczęście 74,5% kobiet, które doznały krytyki, deklaruje, że ją ignoruje i koncentruje się na własnych przekonaniach, i potrzebach swojego dziecka. 18% respondentek decyduje się na aktywną reakcję i obronę własnego zdania. Niewiele, bo niecałe 7% matek przyznaje, że negatywne oceny sprawiają, że czują się zranione i niepewne swoich decyzji.

Wnioski

Badanie wykazało, że współczesne matki pragnące karmić piersią lub mlekiem mamy korzystają powszechnie ze źródeł wiedzy w internecie. Kiedy napotkają na informacje, które wzbudzają ich wątpliwości, starają się je weryfikować. Stosują znane zasady weryfikacji fake news`ów. Dobrze wyedukowane mamy nie nabiorą się łatwo na fejkowe informacje, mity laktacyjne oraz komercyjne sztuczki.

Informacje od personelu matki też weryfikują, co należy brać pod uwagę i starać się mówić tylko naukową prawdę.

Stosowanie presji lub krytykowanie matek ze względu na wybór sposobu karmienia nie powinien mieć w ogóle miejsca, bo jest to dyskryminujące i nieskuteczne dla promocji zdrowego żywienia.

Dostęp do wiarygodnych źródeł informacji oraz wsparcie społeczności online są kluczowe dla budowania pewności siebie i komfortu w podejmowaniu decyzji dotyczących karmienia