Ocena skuteczności karmienia
Monika Żukowska-Rubik
Przeanalizowanie poniższych wskaźników pozwala odróżnić sytuację, kiedy matce wydaje się, że ma za mało pokarmu od rzeczywistych niedoborów pokarmu.
Dziecko otrzymuje odpowiednią ilość pokarmu, jeżeli:
- Ssie pierś prawidłowo i efektywnie, odgłos połykania jest słyszalny przynajmniej przez 10 minut z jednej piersi.
- Karmień jest 8 – 12 w ciągu doby, z czego przynajmniej 1 w nocy.
- U matki dobrze działa odruch wypływu pokarmu; widać jak rytm ssania staje się miarowy, regularny, z seriami połknięć.
- Matka odczuwa rozluźnienie piersi po karmieniu;
Jest to wyraźnie odczuwalne w pierwszych tygodniach po porodzie; po 4 tygodniu (po ustabilizowaniu laktacji), piersi są mniej napięte przed karmieniami, więc rozluźnienie jest mniej odczuwalne.
- Dziecko jest zadowolone po karmieniach (zasypia lub spokojnie czuwa), przez przynajmniej 4 godziny w ciągu doby jest aktywne i reaguje na bodźce.
- Oddaje 3 – 4 lub więcej stolców w ciągu doby, stolce są luźne, papkowate, żółte (od 5 doby).
Od około 6 tygodnia stolce mogą pojawiać się raz na kilka dni (nie rzadziej niż 1/10 dni).
- W ciągu doby moczy przynajmniej 6 pieluch (od 3 doby), mocz jest jasny, bezwonny.
- W pierwszych dobach występuje fizjologiczna utrata masy ciała do 10% masy urodzeniowej. Najpóźniej po 2 tygodniach noworodek powinien osiągnąć masę urodzeniową.
- Obserwuje się prawidłowe przyrosty masy ciała.
Uwaga!
Przyrosty masy ciała w pierwszych tygodniach po porodzie oblicza się uwzględniając najniższą masę ciała dziecka. Np.: masa urodzeniowa 3700g, masa najniższa w 3 dobie 3460g, masa ciała w dniu badania w 12 dobie 3820g. Średnie dobowe przyrosty masy ciała wynoszą więc:
(3820 – 3460) : (12 – 3) = 360 : 9 = 40 (g/dobę)
Tempo wzrastania dzieci karmionych wyłącznie piersią zostało uznane za wzorzec do naśladowania dla wszystkich dzieci na świecie. Normy wzrastania opracowała Światowa Organizacja Zdrowia w oparciu o populację dzieci karmionych wyłącznie piersią przez 4-6 miesięcy. Dane zbierano w grupie 8840 dzieci, na terenach zróżnicowanych geograficznie i etnicznie. Do badania włączono zdrowe dzieci, które miały optymalne warunki. Na podstawie zebranych danych opracowano siatki centylowe masy ciała i wysokości oraz wskaźnika BMI dla dziewcząt i chłopców. Siatki są dostępne na stronie www.who.int/childgrowth.
Zgodne z nimi są normy wzrostu opracowane przez Ruth Lawrence na podstawie długoletnich obserwacji:
26–31 g/dobę w okresie 0–3 mies.
17–18 g/dobę w okresie 3–6 mies.
12–13 g/dobę w okresie 6–9 mies.
9 g/dobę w okresie 9–12 mies.