Monika Żukowska-Rubik, Magdalena Nehring-Gugulska
Kiedy zacząć?
Najlepiej w pierwszych 2 godzinach po porodzie! Wtedy noworodek jest aktywny i odruch szukania (rooting reflex) jest bardzo silny. Budzi się instynkt macierzyński u matki. Karmienie należy rozpocząć, gdy noworodek zaczyna szukać piersi. Opóźnianie pierwszego karmienia jest u wielu noworodków przyczyną kłopotów ze ssaniem piersi.
Zarówno po porodzie fizjologicznym jak i po porodzie zabiegowym możliwe jest ułożenie osuszonego noworodka bezpośrednio na skórze, w ramionach matki. Kontakt „skóra do skóry” (skin-to-skin contact) nowonarodzonego dziecka z matką pozwala na osiedlenie się na skórze dziecka niegroźnych dla niego bakterii ze skóry matki, ale także wpływa pozytywnie na długość karmienia piersią (Mikiel-Kostyra K, 2002). Należy pamiętać o okryciu noworodka tam, gdzie nie przylega do matczynej skóry, aby zapobiec wychłodzeniu. Kontakt taki powinien trwać do zakończenia pierwszego karmienia. W czasie trwania pierwszego kontaktu należy ocenić stan noworodka i przeprowadzić wstępne badanie fizykalne. Pomiary, kąpiel, iniekcje itp. należy wykonać po zakończeniu pierwszego karmienia. (AAP 2012) Po porodzie zabiegowym w znieczuleniu przewodowym kontakt „skóra do skóry” powinien przebiegać jak wyżej opisano. Podane środki znieczulające działają krótko i nie mają wpływu na dziecko. Jeśli zabieg wykonano w znieczuleniu ogólnym pierwszy kontakt i pierwsze karmienie odbywa się na sali pooperacyjnej po wybudzeniu się matki.
W czasie 2 – 20 godzin od urodzenia następuje okres obniżonej aktywności noworodka. (Riordan, 1993). Rytm karmień w I dobie jest odpowiednio rzadszy. Od II doby zaczynają się bardzo częste karmienia (8 – 12 na dobę), które umożliwiają odpowiednią stymulację laktacji.
Jak karmić?
pozycja matki i dziecka + sposób przystawiania = technika karmienia
uchwycenie piersi + ssanie = mechanizm ssania
Istnieje bardzo wiele pozycji do karmienia dziecka. Są one często zróżnicowane ze względu na sytuację, w jakiej znajduje się matka lub dziecko. Inaczej karmi się wcześniaka, inaczej dziecko dwuletnie. Jednak dzięki prawidłowej technice karmienia osiągamy prawidłowy mechanizm ssania. Zanim matka i dziecko wprawią się, co pozwoli na przyjmowanie swobodniejszych pozycji, karmienia powinny odbywać się według poniższych zasad:
Zasady prawidłowej pozycji matki i dziecka:
Prawidłowe pozycje do karmienia
Matka ma podparte plecy, stopy na podłodze lub podnóżku, dziecko przytulone brzuszkiem do brzucha matki, główka opiera się w zgięciu łokciowym, przedramię matki podtrzymuje plecy, a dłoń pośladki dziecka; pozycja najczęściej używana
fot. A. Piekarska, MP/CNoL
Dziecko jest ułożone jak w pozycji klasycznej, ale trzymane ręką przeciwną do piersi, z której jest karmione. Dłoń matki podpiera główkę dziecka, przedramię jego plecy. To pozycja polecana na czas nauki, pozwala na dobrą kontrolę sposoby przystawienia.
Dziecko brzuszkiem jest zwrócone do boku mamy, nóżki znajdują się pod pachą. Dłoń mamy podtrzymuje główkę dziecka, a przedramię jego plecy. Ważne, aby nózki nie dotykały oparcia fotela. Pozycja dobra dla wcześniaków, dzieci słabo ssących, stosowana w czasie zaburzeń przepływu pokarmu.
Matka układa się na boku, ramię jest oparte na podłożu, głowa nieco wyżej na poduszce. Małe poduszki warto włożyć pod plecy i między kolana. Dziecko leży przy matce (brzuszek do brzucha), oparte na jej ramieniu lub bezpośrednio na podłożu. Warto podeprzeć dziecko poduszką, by nie odsuwało się w czasie ssania. Powyższa pozycja umożliwia matce odpoczynek w czasie karmienia, zalecana szczególnie do karmienia w nocy, a także po cięciu cesarskim.
Matka leży całkiem na plecach lub na pół boku, głowa dość wysoko podparta, dziecko jest ułożone całkiem na mamie lub wysoko na poduszkach ułożonych wzdłuż jej ciała, z boku podtrzymywane jej ramieniem podpartym poduszkami tak, by jego głowa znajdowała się na wysokości piersi. Zalecana do karmienia w pierwszych godzinach po cięciu cesarskim w znieczuleniu przewodowym, kiedy dolna część ciała matki jest bezwładna.
Ćwiczenie
Spójrz na zdjęcie i odpowiedz na pytania:
ODPOWIEDZI: