Dlaczego akurat piersią?

Nehring-Gugulska Magdalena, Stelmaszuk Patrycja

Karmienie piersią, zgodnie ze współczesną wiedzą, jest jedynym sposobem żywienia niemowląt i małych dzieci zapewniającym im optymalny stan zdrowia i rozwój (AAP 2005, 2012). Niesie korzyści zdrowotne zarówno dla matki jak i dla dziecka. Właściwości ochronne pokarmu kobiecego są fenomenem nie do podrobienia w żadnym laboratorium. Im więcej pokarmu dziecko otrzymuje tym efekt ochronny jest lepszy (Raisler 1999). Stąd najlepsze efekty ochronne ma wyłączne karmienie piersią, czyli podawanie dziecku tylko mleka matki (z dopuszczeniem witamin, leków itp.). Tak karmione niemowlę uznano za wzorzec wzrostu, zdrowia i rozwoju, z którym mają być porównywane inne metody żywienia (AAP 1997, 2005, 2012). Karmienie wyłącznie piersią przez około 6 miesięcy życia uznano za cel, do którego należy dążyć (ESPGHAN 2009).

Dzieci karmione piersią zarówno w krajach rozwiniętych jak i rozwijających się generalnie rzadziej chorują, są rzadziej pacjentami lekarzy, są znacznie rzadziej hospitalizowane, rzadziej umierają (Leon-Cava 2002). Wśród krótkofalowych skutków należy wymienić: rzadziej zapadają na choroby zakaźne układu oddechowego, moczowego, pokarmowego: biegunki (AHRQ 2007), martwicze zapalenie jelit NEC, zapalenia ucha (AHRQ 2007), zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, rzadziej dochodzi do bakteriemii (AAP 2005). Karmienie podczas iniekcji powoduje działanie przeciwbólowe (AAP 2005). U niemowląt karmionych wyłącznie piersią stwierdza się czterokrotnie mniejsze ryzyko zespołu nagłego zgonu niemowląt SIDS (AAP 2012).

Karmienie piersią ma również skutki długofalowe. Obniża u dzieci, w ciągu dalszych lat życia, ryzyko wystąpienia: nadwagi, otyłości, cukrzycy typu I i typu II, astmy (jak również jej zaostrzeniami – Ahmadizar 2017), atopowego zapalenia skóry (PTGHiŻDz 2016), białaczki limfatycznej i szpikowej, chłoniaka nieziarniczego, ziarnicy złośliwej, choroby Leśniowskiego i Crohna (Xu 2017), raka piersi w okresie premenopauzalnym (AAP 2005, ESPGHAN 2009), choroby Kawasakiego (Yorifuji 2016). Dorośli karmieni w dzieciństwie piersią mają niższe ryzyko hipercholesterolemii (AAP 2005), niższe ciśnienie tętnicze, niższe ryzyko nadciśnienia (Singhel-Luca 2003).

Karmienie mlekiem matki wpływa korzystnie na rozwój funkcji poznawczych (AAP 2005), rozwój psychomotoryczny (Leon-Cava 2002) oraz intelektualny. Karmieni piersią osiągają lepsze, od dzieci karmionych sztucznie, wyniki w testach badających inteligencję w różnych grupach wiekowych (Lucas 1998, Mortenson 2002, Kramer 2008)

U matki karmiącej lepiej przebiega połóg (szybciej następuje inwolucja macicy, krótszy jest okres krwawienia), mniejsze jest ryzyko anemii (brak miesiączkowania). Laktacyjna niepłodność jest jedną z metod planowania rodziny (LAM) zalecaną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Karmienie pozwala matce na szybszą utratę zbędnych kilogramów po porodzie (Gillman, 2001) i powrót do figury sprzed ciąży. Zdrowotne skutki długofalowe to: niższe ryzyko raka piersi, raka jajnika, endometriozy (Leslie 2017), rzadziej nadciśnienie, hiperlipidemię, choroby układu krążenia (jeśli karmiła pow. 1-ego roku). (Schwartz EB, 2009), niższe ryzyko stwardnienia rozsianego (Langer-Gould 2017), reumatoidalnego zapalenia stawów czy nieprawidłowej tolerancji glukozy u kobiet, u których uprzednio rozpoznano cukrzycę ciążową (Ichiro Yasuhi 2017).

Karmienie piersią stwarza unikalną, pozytywną więź między matką a dzieckiem. Wśród karmiących matek rzadziej występuje depresja (Akman, 2008). Oksytocyna wydzielając się podczas karmienia wpływa na matkę uspokajająco, a poprzez obniżenie poziomu kortyzolu we krwi matki, zmniejsza agresję, obniża lęk (Prime, Geddes, Hartmann, 2007). Te pozytywne zachowania wpływają korzystnie na kształtowanie się dobrych relacji pomiędzy matką i dzieckiem, a także w całej rodzinie.

Karmienie piersią jest tanie i wygodne. Mleko matki jest zawsze świeże, ciepłe, w każdej chwili gotowe do podania dziecku (w nocy, w podróży, u znajomych). Koszty są niewielkie (zdrowe odżywianie matki, ew. odciągacz pokarmu) w porównaniu z kosztami mleka modyfikowanego, akcesoriów do żywienia sztucznego, ewentualnego częstszego leczenia, hospitalizacji, zwolnień lekarskich rodziców. Na 1000 dzieci nigdy nie karmionych piersią przypada o 2033 więcej wizyt u lekarza, o 212 więcej dni leczenia szpitalnego, o 609 więcej recept w porównaniu z dziećmi karmionymi wyłącznie przez 3 miesiące piersią (Ball, Wright 1999)

Mniejsze koszty ponosi nie tylko rodzina, ale całe społeczeństwo. W USA obliczono, że gdyby poprawić wskaźniki karmienia piersią niemowląt w 1-szym miesiącu (do 75%) i 6-tym miesiącu (do 50 %), państwo oszczędzałoby 3,6 miliardów dolarów rocznie (Weimer 2001), a gdyby zwiększyć ilość dzieci karmionych wyłącznie piersią do 90% w 6-stym miesiącu, to oszczędności sięgnęłyby 13 miliardów dolarów i można by uniknąć 911 zgonów dzieci rocznie. (Bartic, Reinhold, 2010).

PAMIĘTAJ!

Karmienie naturalne jest przyjazne dla środowiska, jest niewyczerpanym i odnawiającym się źródłem pożywienia.

Ważniejsze pozycje piśmiennictwa:

1. American Academy of Pediatrics. Section on breastfeeding. Breastfeeding and the Use of Human Milk, Lawrence M. Gartner, Jane Morton, Ruth A. Lawrence, Audrey J. Naylor, Donna O Hare, Richard J. Schandler i Arthur I. Eidelman. Pediatrics 2005; 115; 496-506. Opracowanie polskie: Medycyna Praktyczna – pediatria. 6/2005: 31-39. Medycyna Praktyczna – Położnictwo i Ginekologia. 1/2006:21-28.

2.ESPGHAN Committee on Nutrition. Breast-feeding: A commentary by the ESPGHAN Committee on Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2009;49:112-25. Tłum. Polskie Centrum Nauki o Laktacji

3.Leon-Cava, Natalia – Quantifying the benefits of breastfeeding: A summary of the evidence. Wasington DC: PAHO 2002.

4.Lucas A, Morley R, Cole TJ. Randomized trial of early diet in preterm babies and later intelligence quotient. BMJ. 1998; 317:1481-1487

5.Raisler J, Alexander Ch, O’Campo P. Breast-feeding and infant illness: A dose-response relationship. Am J Publ H, 1999; Vol.89, No. 1: 25-30

6. Schwarz EB, Ray RM, Stuebe AM, et al. Duration of lactation and risk factors for maternal cardiovascular disease. Obstet Gynecol 2009; 113: 974-982.

7.Ball, T., M., Wright, A., L. (1999). Health care cost of formula-feeding in the first year of life. Pediatrics, 103, s. 870.

8.Weimer J, The economic benefits of Breast Feeding: A review and analysis. Food assistance and nutrition research Report no. 13. Washington DC: US Department of Agriculture, 2001

9. Leslie V Farland, A Heather Eliassen, Rulla M Tamimi, Donna Spiegelman, Karin B Michels, Stacey A Missmer; History of breast feeding and risk of incident endometriosis: prospective cohort study; BMJ 2017; 358, http://www.bmj.com/content/358/bmj.j3778

10.Annette Langer-Gould, Jessica B. Smith, Kerstin Hellwig, Edlin Gonzales, Samantha Haraszti, Corinna Koebnick, Anny Xiang; Breastfeeding, ovulatory years, and risk of multiple sclerosis, Neurology. 2017 Aug 8;89(6):563-569. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28701499?dopt=Abstract?access_num=28701499

11. Breastfeeding and Risk of Kawasaki Disease: A Nationwide Longitudinal Survey in Japan; Takashi Yorifuji, Hirokazu Tsukahara, Hiroyuki Doi, Pediatrics May 2016; http://pediatrics.aappublications.org/content/early/2016/05/09/peds.2015-3919

12. The effect of high-intensity breastfeeding on postpartum glucose tolerance in women with recent gestational diabetes; Ichiro Yasuhi, Tomoko Soda, Hiroshi Yamashita, Atsuko Urakawa, Mihoko Izumi, Yukari Kugishima, and Yasushi Umezaki; Int Breastfeed J. 2017; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5513345/

13. Ahmadizar F, Vijverberg SJH, Arets HGM, et al. Breastfeeding is associated with a decreased risk of childhood asthma exacerbations later in life. Pediatr Allergy Immunol. 2017;00:1–6. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/pai.12760/full

14. Xu L, Lochhead P, Ko Y, Claggett B, Leong RW, Ananthakrishnan AN. Systematic review with meta-analysis: breastfeeding and the risk of Crohn’s disease and ulcerative colitis. Aliment Pharmacol Ther. 2017;46:780–789. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/apt.14291/full

15. Eidelman A.L., Schanler R.J. i wsp.; AAP, SECTION ON BREASTFEEDING, Breastfeeding and the Use of Human Milk, Pediatrics Mar 2012, 129 (3) e827-e841