KARMIĘ PIERSIĄ – MAM PRAWO DO OPIEKI NAD DZIECKIEM W ŻŁOBKU!
Joanna Uchańska
Czy zdarzyło Wam się usłyszeć w żłobku, że nie ma możliwości nakarmienia dziecka lub przyniesienia dla niego mleka mamy? Czy wiedziałyście wtedy jak zareagować i poinformować o swoich prawach i prawach dziecka?
Niestety bywa, że już na starcie mama dowiaduje się, że przez przyjęciem dziecka do żłobka ma zakończyć karmienie. Na pytanie „O której mogłabym przyjść nakarmić dziecko?” – wielkie oczy personelu. To wprost niebywałe w dzisiejszym świecie pełnym praw i dogodności dla matek w wielu obszarach.
Aby takich sytuacji nie było – chcemy Was wesprzeć garścią informacji prawnych. W spokojnej rozmowie z personelem żłobka warto wyjaśnić jakie korzyści zdrowotne czerpie dziecko z mleka mamy, że karmienie jest dla niego ważne i będzie spokojniejsze podczas zajęć. Świadomość Waszych praw powinna Wam pomóc poczuć się mocnie i swobodniej w rozmowie.
Placówka opiekuńcza nie może żądać odstawienia dziecka od piersi, ani tym bardziej uzależniać od tego przyjęcia dziecka.
Mama ma prawo zanieść odciągnięty pokarm do żłobka lub klubu dziecięcego.
Mama w pracy, to często dziecko w żłobku. Prawo do przerwy na karmienie nie mogłoby zostać w pełni realizowane, jeśli placówka lub osoba, która dzieckiem zajmuje się, kiedy mama jest w pracy, odmawiałaby możliwości nakarmienia dziecka mlekiem mamy także odciągniętym (np. w czasie przerwy na karmienie).
Żłobek i klub dziecięcy powinni zapewnić przebywającym w nim dzieciom wyżywienie zgodne z wymaganiami dla danej grupy wiekowej wynikającymi z aktualnych norm żywienia dla populacji polskiej, opracowywanych przez Instytut Żywności i Żywienia im. prof. dra med. Aleksandra Szczygła w Warszawie (art. 22 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3). Standardy te są aktualizowane (IŻŻ jest obecnie częścią Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego).
Co więcej w żłobku i klubie dziecięcym, do którego uczęszcza dziecko karmione mlekiem matki, zgodnie z prawem powinny być zapewnione właściwe warunki do przechowywania i podawania mleka mamy, co gwarantuje § 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy. Przepisy nie nakładają na żłobki konkretnych rozwiązań w tym zakresie. W żłobku lub klubie malucha powinny być ustalone wytyczne na temat przechowywania mleka, a pracownicy powinni je znać. Jakie to zasady? Dotyczące:
- podawania mleka we właściwej temperaturze (może być temp. pokojowa);
- przechowywania, czy to w temperaturze pokojowej do 6h, czy to w miejscu zapewniającym chłodzenie (lodówka do 96h), w zależności od długości przechowywania, zgodnie z przyjętymi, naukowymi, medycznymi standardami Przechowywanie pokarmu.pdf (kobiety.med.pl);
- podgrzewania pokarmu z lodówki lub rozmrażania (bez szkody dla odciągniętego mleka);
- posiadania zlewu (jeśli żłobek lub klubik dziecięcy nie mieli go wcześniej, ponieważ korzystali z usług cateringu);
- pojemników do podania;
- zasad oznakowania dla konkretnego dziecka.
Mama powinna jednak dostarczyć świeże mleko na konkretny dzień, podpisane datą oraz imieniem (i na wypadek wątpliwości także nazwiskiem) dziecka. Butelka, czy pojemnik powinny być dokładnie zidentyfikowane. Warto podać datę (i godzinę) ściągania mleka lub wyjęcia z lodówki, jeśli w niej było przechowywane. Można wskazać ewentualnie ilość mililitrów oraz pory karmienia. Jeśli jest kilka buteleczek/pojemników, to należy podać kolejność ich podawania. Pora karmienia powinna być indywidualnie dostosowana do dziecka, a nie do rozkładu zajęć w żłobku.
Warunki higieniczne w żłobku lub klubiku dziecięcym podlegają kontrolom odpowiednich służb, w tym sanepidu. Stąd warto sprawdzić, czy placówki są zgłoszone do rejestru, który prowadzą odpowiednio wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce prowadzenia żłobka lub klubu dziecięcego (rejestr znajdziemy na BIP gminy lub tutaj ). To pozwoli nam dodatkowo upewnić się, że żłobek działa legalnie i posiada także warunki do przechowywania i podawania pokarmu.
Nie ma zatem potrzeby odstawienia dziecka od piersi, czy przestawienia dziecka na mleko modyfikowane – żłobek lub klubik dziecięcy nie mogą tego wymagać lub oczekiwać. Takie zapisy w regulaminie są nieuprawnione.
Co więcej, można oczekiwać od żłobka także możliwości pojawienia się na terenie placówki w trakcie opieki, aby nakarmić dziecko – np. w trakcie naszej przerwy w pracy na karmienie. Oczywiście należy pamiętać, że to sprawa indywidualna, którą należy przedyskutować z placówką, biorąc pod uwagę obecność także pozostałych dzieci. Przepisy nie regulują tego wprost, ale warto podjąć ze żłobkiem wypracowania takich zasad, które w tym zakresie pomogą.
Wskazanym byłoby zatem wprowadzenie dodatkowych zaleceń dla żłobków np. w formie rozporządzenia dla ułatwienia mamom karmienia w trakcie pobytu dziecka w żłobku, czy przedszkolu. Niestety obecnie takich szczegółowych nie ma.
Opr. r. pr. dr Joanna Uchańska, kancelaria Chałas i Wspólnicy
Centrum Nauki o Laktacji
Kampania Karmię! Mam prawo!
Maj 2023
