Centrum Nauki o Laktacji im. ANNY OSLISLO

Komunikat w sprawie zakażenia matek wirusem SARS CoV-2

Komunikat CNoL w sprawie karmienia piersią i odciągania mleka przez kobiety zakażone wirusem SARS CoV-2 lub chorujące na COVID-19

z dnia 16.03.2020

Uwaga!   Informacje  są oparte na aktualnie dostępnej wiedzy, ograniczonej ze względu na małą ilość danych i niewielką populację dotkniętą zakażeniem. Każdego dnia mogą docierać nowe dane, które zmienią wytyczne.

Należy stosować się do zaleceń Państwowego Inspektora Sanitarnego oraz podporządkować się zarządzeniom jednostki ochrony zdrowia, w której przebywa matka.

Stwierdzenia ogólne

Sposób postępowania z ciężarną lub matką karmiącą zakażoną SARS Co-V2 (Severe Acute Respiratory Syndrome) niewiele różni się od postępowania w przypadku wirusów z grupy Corona, takich jak SARS-CoV oraz MERS-CoV (Middle Eastern Respiratory Syndrome), a także zakażeń wirusami grypy o ciężkim przebiegu np. H1N1. Choroby te nie stanowią przeciwwskazania do karmienia piersią lub mlekiem kobiecym. Jednak wymagają szczególnej uwagi poświęconej zminimalizowaniu ryzyka zakażenia dziecka i personelu medycznego. SARS CoV-2 przenosi się przede wszystkim drogą kropelkową w bliskim kontakcie z osobą zarażoną, ale też poprzez dotyk do powierzchni skażonych wydzielinami. Ryzyko zakażenia obniża czasowa izolacja i podwyższona higiena.

Ciąża

Ciąża nie zwiększa ryzyka zarażenia i zachorowania na wyżej wymienione choroby wirusowe. Powikłania ciążowe są podobne jak przypadku innych chorób wirusowych przebiegających z gorączką. Ciężarna powinna szczególnie chronić się przed kontaktem z osobami chorymi, potencjalnie chorymi i stosować podwyższoną higienę.

Poród

Kobieta z podejrzeniem zakażenia lub zakażona SARS CoV-2 jest izolowana lub leczona w zależności od jej stanu oraz transportowana do porodu zgodnie z procedurami w danym kraju. Wydaje się, że rodzaj porodu nie zmienia ryzyka dla dziecka, ale decyzję podejmuje personel sprawujący opiekę biorąc pod uwagę wszelkie okoliczności i rekomendacje. W czasie porodu zaleca się stałe monitorowanie parametrów życiowych płodu. Noworodkowi należy wykonać test na obecność wirusa. W opisanych przypadkach z Chin (2 PSN, pozostałe CC) nie było zarażenia matka-dziecko podczas porodu. Nie stwierdzano też obecności wirusa w płynie owodniowym i krwi pępowinowej. Dwa noworodki zaraziły się przez kontakt 36 h i 17 dni po urodzeniu. Pierwszy przypadek wrodzonego zakażenia odnotowano w Londynie 13 marca 2020, jednak droga zakażenia nie jest jasna.

Pierwsze karmienie

Rekomendowane karmienie piersią lub podanie siary. Decyzja należy do matki i jej rodziny. Nie wykryto wirusa w mleku matek chorych na COVID-19. Podobnie jak w przypadku SARS-CoV nie wykrywano wirusa, jedynie przeciwciała. Nie odnotowano dotychczas przypadku zakażenia dziecka mlekiem matki biologicznej chorej na chorobę wywołaną wirusem z grupy Corona.

Kolejne karmienia w szpitalu/w domu

Przed karmieniem i każdym kontaktem z dzieckiem matka powinna: myć ręce przynajmniej 30 sekund używając detergentu lub płynu dezynfekującego na bazie alkoholu, nakładać maseczkę ochronną, którą po jednym użyciu powinna trwale zutylizować nie dopuszczając do kontaktu z nią innych osób. Dziecko między karmieniami może przebywać w oddzielnym pokoju lub w pokoju z matką, jednak w odległości przynajmniej 2 metry, dodatkowo oddzielone np. zasłoną. Opiekę nad dzieckiem najlepiej powierzyć zdrowej osobie z rodziny. Te zasady należy stosować do wygaszenia objawów u matki i stwierdzeniu braku zakażalności (na dziś uważa się, że 5-7 dni). Ten moment określają przepisy sanitarne w danym kraju.

Odciąganie mleka

W przypadku ciężkiego stanu matki lub z innych względów medycznych może być wymagana izolacja matki od dziecka.  Należy zachęcać matkę do stymulacji laktacji, tak, aby po zakończeniu izolacji mogła wrócić do pełnego karmienia. Odciągane mleko pobrane zgodnie z zasadami podwyższonej higieny osoba zdrowa z rodziny lub personelu podaje dziecku.

Postępowanie z mlekiem odciąganym

Każdy kontakt matki ze sprzętem do odciągania wymaga zachowania podwyższonych zasad higieny: mycie i dezynfekcja rąk przed i po użyciu sprzętu, mycie i dezynfekcja sprzętu po użyciu lub stosowanie jednorazowych końcówek osobistych laktatora. Mycie i dezynfekcja sprzętu do karmienia. Mleko, które nie zostało pobrane według tych zasad nie nadaje się do podania dziecku. Może więc zdarzyć się sytuacja, kiedy nie będzie możliwe karmienie dziecka swoim mlekiem ze względów organizacyjnych. Jednak laktację należy utrzymywać.

Personel opiekujący się kobietą ciężarną lub matką karmiącą

Ryzyko zakażenia personelu jest wysokie. Personel powinien stosować wszelkie zasady prewencji zakażeń zgodne z przepisami w danej jednostce ochrony zdrowia w tym: dezynfekcję rąk, rękawiczki, maska ochronna, fartuch ochronny, ograniczony czas kontaktu. Pacjent z podejrzeniem zakażenia lub zakażony SARS CoV-2 podlega pełnej izolacji od innych chorych.

Prewencja ogólna

Należy stosować zasady higieny, takie jak: unikanie kontaktu z chorymi i potencjalnie chorymi, higiena rąk i stosowanie zasad podwyższonego bezpieczeństwa sanitarnego w czasie pracy z chorymi.  

Zachorowalność, ciężkość przebiegu i śmiertelność omawianych chorób zależy od indywidualnej odporności organizmu. Należy o nią dbać, czyli: spać odpowiednią ilość godzin, odżywiać się zdrowo zgodnie z Piramidą Zdrowego Żywienia, codziennie uprawiać ruch/sport na świeżym powietrzu zabezpieczając się przed wychłodzeniem, ograniczać stres (nie wpadać w panikę z powodu SARS-Co-2!).

Polecane źródła aktualnych informacji:

https://www.rcog.org.uk/globalassets/documents/guidelines/coronavirus-covid-19-virus-infection-in-pregnancy-2020-03-09.pdf

https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/specific-groups/pregnancy-guidance-breastfeeding.html

https://www.bfmed.org/abm-statement-coronavirus

Koronawirus SARS-CoV-2 a karmienie piersią

http://bankmleka.pl/userfiles/files/Stanowisko_FBMK_SARS%20CoV-2%282%29.pdf?fbclid=IwAR3VUuB2psmJoPGpj04MEqcq-NeZvpuXfOTY9YzkqZADJtUgzR_fT2AL5yg