Centrum Nauki o Laktacji im. ANNY OSLISLO

PRAWO DO OPIEKI OKOŁOPORODOWEJ WYSOKIEJ JAKOŚCI 

 Aneta Nagórska

Drogie Mamy, czy wiecie, że w Polsce macie wiele praw związanych z opieką okołoporodową, wynikające głównie z Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (SOOO).  

Chcielibyśmy po krótce opowiedzieć Wam o tych prawach. Zwłaszcza, że wyniki naszej ankiety pokazują, że z jednej strony nie są one w pełni respektowane w Polsce, a z drugiej strony tylko 1/3 mam deklaruje podjęcie działań, gdyby złamano ich prawo do karmienia piersią. Wierzymy, że jeśli dobrze poznacie swoje prawa i będziecie o nich informować , to sytuacja poprawi się. Przecież personelowi też zależy, aby Wam odpowiednio pomóc. Zadowolony pacjent to i personel zadowolony 🙂 

Skupimy się głównie na aspektach związanych z karmieniem piersią, ale gorąco zachęcamy do samodzielnego przestudiowania SOOO, szczególnie mamy spodziewające się właśnie dziecka. Jest dostępny https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001756/O/D20181756.pdf  

Przed porodem 

Każda kobieta ciężarna ma prawo do bezpłatnej edukacji przedporodowej zorganizowanej w formie zajęć indywidualnych lub grupowych. W jej programie powinny znaleźć się informacje o karmieniu piersią i wsparciu w laktacji, w tym rozwiązywanie problemów związanych z laktacją (SOOO IV.5.2). W naszej ankiecie zadałyśmy pytanie: ,,Czy w szkole rodzenia lub w ramach edukacji przedporodowej u położnej uzyskała Pani informacje na temat karmienia piersią?” 80 % kobiet uczęszczało do szkoły rodzenia, spośród nich połowa czuła się dobrze przygotowana do karmienia piersią. 200 kobiet (8%) zeznało, że nie poruszano tam w ogóle tematu karmienia naturalnego (?).  15% matek widziało tam reklamy mleka sztucznego, co jest niezgodne z SOOO.  Pomimo uczęszczania do szkoły rodzenia, połowa matek nie czuła się przygotowana do karmienia.  

Mamo! Opieka przedporodowa jest finansowana z Twoich składek zdrowotnych – wymagaj omawiania ważnych dla Ciebie tematów! 

W szpitalu 

Po porodzie w ciągu 2 pierwszych godzin matki powinny mieć zapewniony kontakt skóra do skóry ze swoim dzieckiem i w tym czasie z pomocą personelu przystawić dziecko do piersi (SOOO XIII.1.8) w ramach opieki nad noworodkiem oraz powinien być przeprowadzony instruktaż matki w zakresie prawidłowej pozycji i sposobu przystawiania dziecka do piersi (SOOO XIII.3.2). Zadałyśmy mamom pytanie: ,,Czy w szpitalu po porodzie personel pokazał Pani jak prawidłowo przystawić dziecko do piersi?” Większość z Was otrzymała taki instruktaż (70%), ale mimo tego 40% z tej grupy miała dalej problemy z przystawianiem. Tę umiejętność trzeba poćwiczyć. Tylko 22,4% mam nie pokazano jak prawidłowo przystawić dziecko do piersi, pomimo zgłoszonej potrzeby.   

Również zgodnie z SOOO ( XIII.3.4.) ,,w przypadku stwierdzenia nieskutecznego karmienia piersią należy zdiagnozować problem na podstawie oceny umiejętności ssania i wdrożyć postępowanie zgodnie z aktualną wiedzą na temat laktacji w celu umożliwienia skutecznego nakarmienia noworodka mlekiem matki z piersi, a jeżeli nie jest to możliwe – odciągniętym mlekiem matki”. Niestety połowa kobiet, które otrzymały pomoc, stwierdziło, że była ona niewystarczająca. 18% badanych kobiet wcale nie otrzymało wsparcia w przypadku problemów z karmieniem. Jest jeszcze trochę do poprawy:-) 

Mamo! Opieka okołoporodowa nie jest darmowa, jest finansowana z Twoich składek – masz prawo poprosić położną o instruktaż karmienia Twojego dziecka. I to dobry instruktaż – zgodnie z aktualną wiedzą na ten temat! 

Po wyjściu ze szpitala 

Po wyjściu ze szpitala kobieta powinna być pod opieką położnej, która ,,wykonuje nie mniej niż 4 wizyty (pierwsza wizyta odbywa się nie później niż w ciągu 48 godzin od otrzymania przez położną zgłoszenia o urodzeniu dziecka) (SOOO XIV.8). Podczas tej wizyty położna między innymi „zachęca matkę do karmienia naturalnego, udziela porady laktacyjnej z uwzględnieniem oceny anatomii i fizjologii piersi matki i jamy ustnej dziecka, oceny techniki karmienia, umiejętności ssania i skuteczności karmienia oraz czynników ryzyka niepowodzenia w laktacji, pomaga w rozwiązywaniu problemów związanych z laktacją” (SOOO XIV.4.10.7). 80% badanych mam miało problem z laktacją i potrzebowały pomocy. Aż 76% z nich ją uzyskało! Z tych, które uzyskały pomoc położnej w przypadku problemów z laktacją, 62% zeznało, że była skuteczna. U 38% była niewystarczająca. 

Głównym celem SOOO jest zapewnienie każdej kobiecie ciężarnej bezpieczeństwa i opieki zdrowotnej najwyższym poziomie. Warto znać jego założenia, aby być świadomym swoich praw i prosić o ich wypełnianie. Ograniczenia systemowe znamy. Ale system tworzą ludzie! Jeśli mamy wymagają, personel powinien się uczyć i starać. I wtedy efekty są widoczne gołym okiem, co daje zawodową satysfakcję! 

W razie jeśli, rażąco ktoś nie przestrzega wobec matki praw wynikających z SOOO można to zgłosić do: 

– Rzecznika Praw Pacjenta,  

– opisać w opiniach o opiece medycznej w danej placówce w IKP,  

– zgłosić do Fundacji Rodzić Po Ludzku 

– napisać skargę do dyrekcji placówki medycznej, w której kobieta rodziła 

– rzecznika odpowiedzialności zawodowej lekarzy przy okręgowej izbie lekarskiej, do której lekarz należy – jeśli nie akceptuje się odpowiedzi dyrektora placówki, w której pracuje lekarz; 

– rzecznika odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek i położnych przy okręgowych izbach pielęgniarek i położnych – gdy nie akceptuje się odpowiedzi dyrektora placówki, w której pracuje pielęgniarka lub położna. 

W razie poważnych naruszeń związanych z udzielaniem świadczeń medycznych można złożyć zawiadomienie do prokuratury lub pozew o odszkodowanie lub zadośćuczynienie do sądu cywilnego. W określonych przypadkach można także złożyć wniosek do wojewódzkiej komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych, która podlega rzecznikowi praw pacjenta. Skorzystanie z tych ścieżek wymaga indywidualnej analizy. 

Warto pamiętać o swoich prawach i korzystać z nich, aby zapewnić sobie i Waszym dzieciom najlepszą opiekę medyczną i wsparcie w okresie ciąży, porodu i połogu. 

Opr. Lek. Aneta Nagórska, Centrum Nauki o Laktacji 

Konsultacja: r pr. dr. Joanna Uchańska, kancelaria Chałas i Wspólnicy 

Kampania Karmię! Mam prawo! 

Maj 2023