Prawidłowe postępowanie w laktacji

Magdalena Nehring-Gugulska

Powodzenie w laktacji nie zależy tylko od umiejętności ssania opisanej w rozdziale 6. Matki, które nawet opanują technikę karmienia, a nie postępują prawidłowo w laktacji, szybko kończą karmienie naturalne. Laktacja, która została wzbudzona hormonalnie, musi ustabilizować się na poziomie odpowiednim do potrzeb dziecka, a następnie zostać utrzymana poprzez właściwe postępowanie.

Najczęstszymi błędami popełnianymi przez matki na wczesnym etapie laktacji są:

– zbyt rzadkie karmienie w ciągu doby,

– zastępowanie karmień wodą, herbatką, smoczkiem uspokajaczem itp.

Na etapie późniejszym obserwuje się:

– zbędne dokarmianie mlekiem modyfikowanym,

– zbyt wczesne wprowadzanie żywności uzupełniającej,

Te i inne błędy powodują skrócenie okresu wyłącznego karmienia mlekiem matki oraz prowadzą do niewystarczającej podaży mleka i szybszego przejścia na karmienie sztuczne. Dlatego matki powinny uzyskiwać spójne informacje oparte na uniwersalnych wytycznych opracowanych przez autorytety w danej dziedzinie. Oto one:

Pierwsze około 6 miesięcy życia – wyłącznie mlekiem matki (bez dopajania, dokarmiania czym innym niż matczyny pokarm, dopuszcza się podawanie witamin, leków)*

* Tak zalecają zgodnie: Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, Globalna strategia żywienia niemowląt i małych dzieci, 2002), Amerykańska Akademia Pediatrii – Sekcja ds. Karmienia Piersią 2012, stanowisko Komitetu ds. Żywienia ESPGHAN dotyczące karmienia piersią z 2009, standardy i dyrektywy opracowane dla Unii Europejskiej, w tym dyrektywa unijna 2006/141/WE z dnia 22 grudnia 2006 w sprawie początkowego żywienia niemowląt i preparatów do dalszego żywienia niemowląt (Art. 13, 15). Zalecenia polskiego Ministerstwa Zdrowia (2013). Zalecenia Polskiego Konsultanta Krajowego ds. Pediatrii i zespołu ekspertów (2014) rekomendują wyłączne karmienie piersią w okresie pierwszych 4 miesięcy. ESPGHAN konkluduje, że częściowe karmienie piersią, jak i karmienie przez krótszy czas jest również korzystne.

Tyle zalecenia, ale jak to zrobić???

Stabilizacja laktacji

Jak postępować w pierwszych 4 tygodniach laktacji?

Rozpocząć karmienie piersią w pierwszych 2 godzinach po urodzeniu dziecka stosując prawidłową technikę karmienia
Karmić często, 8 – 12 razy w ciągu doby, według potrzeb (gdy dziecko jest głodne i gdy piersi matki są przepełnione).
Karmić również w nocy! Przerwa nie powinna przekraczać 4 godzin.
Rytm karmień w I dobie jest rzadszy, ponieważ do 20 godzin od urodzenia noworodek wykazuje obniżoną aktywność. Zazwyczaj dziecko zaczyna realizować wyżej opisany rytm od II doby.
Dbać o to, aby dziecko było aktywne przy piersi (chłodniej ubierać, pobudzać, głaskać pod bródką, lekko uciskać pierś (kompresja), zmieniać pierś)
Karmić tak długo, jak dziecko tego potrzebuje i jest przy piersi aktywne, przynajmniej 10 minut z jednej piersi. Noworodek średnio potrzebuje 20 minut.
Po zakończeniu karmienia jedną piersią proponować dziecku drugą. Następne karmienie rozpoczynać od tej drugiej piersi.
Odciąganie niewielkiej ilości pokarmu stosować tylko w celu zmiękczenia napiętej otoczki lub dla odczucia ulgi pomiędzy karmieniami
Nie dopajać dziecka herbatkami czy glukozą, bo pokarm zawiera odpowiednią ilość wody nawet, gdy jest bardzo gorąco.
Nie stosować smoczków do uspokajania, bo obniża się częstość ssania piersi.
Dokarmianie tylko w wyjątkowych sytuacjach rzeczywistego niedoboru pokarmu, dobrać ilość i metodę dokarmiania, wycofać się jak najszybciej to możliwe.

Jak postępować do końca 6 miesiąca laktacji?

Karmić wyłącznie mlekiem matki.
Karmić wg potrzeb dziecka i matki, około 8 razy na dobę.
Karmić w nocy (przynajmniej 1)
W każdej sytuacji budzącej niepokój o ilość pokarmu ocenić wskaźniki skutecznego karmienia.
Bez szkody dla zdrowia, a zwłaszcza jeśli są wskazania ku temu można dopuszczać do nieodżywczego smakowania wartościowych potraw w 5-tym miesiącu, jeśli dziecko wykazuje zainteresowanie i dojrzałość – wyciąga rączkę, podnosi drobinę do ust, próbuje zjeść.
O wcześniejszym (5,6 mc) wprowadzeniu posiłków uzupełniających może zdecydować tylko lekarz w sytuacji niedostatecznego przyboru masy dziecka.
W sytuacji rzeczywistych czasowych przeciwwskazań do karmienia piersią/mlekiem matki – utrzymać laktację poprzez odciąganie pokarmu.

Pamiętaj!

Karmienie piersią należy utrzymać nawet, jeśli matka lub dziecko zachorują. W tych okolicznościach odżywcze i ochronne właściwości pokarmu są szczególnie istotne.